(Haber: Naci ERİŞ)
Aydın Efeler’deki Güzelhisar Kız Öğrenci Yurdunda üniversite öğrencisi Zeren Ertaş'ın ölümüyle sonuçlanan asansör kazasına ilişkin bilirkişi raporu tamamlandı.
Güzelhisar Kız Öğrenci Yurdu'nda 25 Ekim'deki asansör kazasına ilişkin, Aydın Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında görevlendirilen bilirkişilerin hazırladığı rapor, savcılığa teslim edildi.
Raporda, olaydan bir gün sonra yapılan incelemelerde, üzerinde mavi etiket bulunan asansörün, zemin kat seviyesinden kabin üzerine bakıldığında kabini raylara kenetleyerek hızla düşmesini engelleyen ekipmanın devreye girmediği, kabinin kontrolsüz bir şekilde yukarıya ya da aşağıya hareket etmesini engelleyen düzeneğin (UCM) hem kumanda kartı üzerinden yazılımsal olarak hem de hız regülatörü üzerinden mekanik olarak iptal edildiğinin görüldüğü aktarıldı.
Asansör makinesi ve kabin askı halatları üzerinde herhangi bir olumsuzluk görülmediğine değinilen raporda, "Kumanda panosu üzerinde emniyet devrelerine herhangi bir kısa devre yapılmadığı görülmüştür. Kumanda kartı hata kayıtları incelenmiş ve hata kayıtlarına dair bilgiler daha sonra irdelenmek üzere kayıt edilmiştir. En üst kat seviyesinden durak kapısı açılarak kuyu içerisine bakıldığında en üst kat seviyesinde olan karşı ağırlık görülmüş, karşı ağırlık içerisinde 23 adet ağırlık bariti olduğu ve karşı ağırlık kafesinin tamamen dolu olduğu görülmüştür. Bu aşamada kazanın nasıl ve hangi sebepler ile meydana geldiğine dair net bir sonuca ulaşılamamıştır. Ancak kazanın oluşmasına neden olan arızalara rağmen UCM tertibatı çalışıyor olsaydı, asansör bir miktar hareket ettiğinde kabin raylarda sabitlenecek ve hareket etmesi engellenerek kabin ile kat kapısı veya duvar arasına bir kişinin sıkışamayacağı kadar genişlikte bir boşluk kalmış olacaktı." ifadelerine yer verildi.
HEYET ASANSÖRÜ TEST ETTİ
Bilirkişi heyetinin 31.10.2023 tarihinde asansörde yaptığı testlere ilişkin şu tespitlere yer verildi: "Kabin altında yapılan incelemelerde kabin tamponunda herhangi bir deformasyon olmadığı, kabin altındaki tampon çarpma plakasında da herhangi bir deformasyon olmadığı görüldü. Buradan kabinin aşağıya düşme hızının tampona ve kabine zarar verecek kadar artmadığı anlaşıldığı. Makine freni üzerinde yapılan kontroller sonucunda frenin görevini tam olarak yerine getirmediği ve kabinin kapıları açık iken içerisine binen kişilerin etkisi ile aşağıya doğru kaymış olduğu anlaşılmıştır. Asansörün çalışması sırasında frene ait balatalardan bir tanesinin açılıp kapandığı ancak diğer fren balatasının hiç hareket etmediği görülmüştür. Fren bobininin görevini tam olarak yerine getirmediği ve balatalardan bir tanesi açılmadan asansör makinesi çalıştığı için açılmayan balata zamanla eriyerek incelmiş ve fren görevini yerine getiremez hale gelmiştir."
Yine aynı tarihte yapılan testte asansörü monte eden firmanın asansör uygulama projesi ve asansör mekanik mukavemet hesaplarını hatalı yaptığı tespit edildi.
3 TALİ, BİR ASLİ KUSURLU
Raporun sonuç kısmında ise şunlar paylaşıldı:
"Asansör makinası üzerindeki, kabinin katlarda hareketsiz kalmasını sağlayan elektromekanik frene ait bobinin gücünün yetersiz kalması sonucu fren balatalarını tam açamaması ve bunun üzerine fren balatalarından bir tanesinin görevini yerine getiremeyecek kadar aşınması, yarı yük dengesinin uygun olmamasının makine ve makina frenine fazladan yük getirdiği, kabin zemin katta duruyorken kabin içerisine 16 kişi bindiği sırada frenin yükü taşıyamadığı için kabinin aşağıya doğru kaydığı, UCM sisteminin de öncesinde iptal edilmesi sonucu bir kişinin kabin ile asansör kuyusu arasında sıkışarak hayatını kaybettiği anlaşılmıştır. İptal edilen UCM sistemi kabin kapıları açık iken kabinin kontrolsüz bir şekilde hareket etmesini engelleyen başlı başına bir güvenlik ekipmanı olup, asansörde bulunan herhangi bir başka güvenlik ekipmanı UCM'nin görevini yerine getirmemektedir. Dolayısı ile başka bir güvenlik ekipmanının varlığı (örneğin kabin güvenlik tertibatı) UCM'nin iptal edilebileceği anlamına gelemez."
Asansör bakım firmasına ilişkin ise şu değerlendirmelerde bulunuldu:
3 TALİ, BİR ASLİ KUSURLU
Raporun kanaat kısmında ise "Kazanın yaşandığı asansörde bakım faaliyetlerini gerçekleştiren firmanın UCM iptal ederek elektromekanik fren bakım ve ayarlarını yapmayarak, ilgili mevzuatlara uygun olarak bakım faaliyetleri gerçekleştirmeyerek asansörde ölümlü kazanın yaşanmasında asli kusurlu olduğu kanaatindeyiz." ifadeleri yer aldı.
Asansörün tasarım, montaj ve piyasaya arzını gerçekleştiren firma hakkında ise "Tasarım hesaplarını hatalı hesaplayarak, asansörün karşı ağırlık yarı yük dengesini hatalı yaparak makina frenine fazla yük binmesine sebep olduğu için asansörde ölümlü kazanın yaşanmasında tali kusurlu olduğu kanaatindeyiz." değerlendirilmesinde bulunuldu.
Güzelhisar Kız Öğrenci Yurt Müdürlüğünün de çalışan personellere temel İSG eğitimini vermediği, yurdun öğrenci kapasitesinin artırılmasına rağmen binanın teknik gereksinimlerini yeniden belirleyip tadilat projesini yapması gerektiği halde yapmadığı, asansöre ait bakım defterini muhafaza etmediği, kaza sonrası alınan ifadelerde asansörün sık sık arızalandığı ve kabinde kalmaların meydana geldiği ancak idarenin tekrar eden arızaların oluşmaması için herhangi bir faaliyette bulunmaması sebebiyle kaza risk olasılığının artırdığından tali kusurlu olduğu öne sürüldü.
