Gluten Nedir?
Gluten; buğday, arpa, çavdar, mısır ve yulaftaki glutenin ve gliadin proteinlerin karışımı, ana protein kompleksidir. Gluten proteini günlük hayatta tükettiğimiz besinlerin çoğunda bulunmaktadır. Buğday, arpa, yulaf, çavdar unu ile yapılmış her türlü yiyecekte; makarna, şehriye, erişte, kuskus, bisküviler, simit, dondurma külahı, ekmek, tarhana, irmik, krakerler, hazır salça, ketçap, çikolata, şeker gibi bir çok işlenmiş gıdada bulunmakla birlikte, içeceklerden boza, malt kullanılarak üretilen alkollü içecekler (bira, cin, viski, likör vb.),alkolsüz malt içeceklerinde de bulunmaktadır.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak Hastalığı, genetik yatkınlığı olan kişilerde oluşan, ince bağırsağı etkileyen uzun vadeli bir otoimmün hastalıktır. Bu kişiler glutenli ürünleri tüketemezler. Türkiye’de her 100-150 kişiden birinin çölyak hastası olduğu tahmin ediliyor. Sağlık Bakanlığı’nın 2015 yılı verilerinde kayıtlı hasta sayısı 67 bin kişi olsa da tanı konulamayan çölyak hastası sayısının 1 milyon 23 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.
Glutensiz Beslenmenin Zayıflamaya Etkisi
Glutensiz ürünler çölyak hastalarının tükettiği ürünler iken; özellikle son dönemde Amerika’da ve daha sonra ülkemizde glutensiz diyetler moda haline gelmiştir. Özellikle bazı sporcuların ve tanınmış kişilerin glutensiz diyeti başarılarının sırları arasında göstermeleri glutensiz diyete olan ilgiyi arttırmıştır.
Çalışmalar diyor ki:
- Şu anda, glutensiz bir diyetin kilo vermeyi teşvik ettiği iddiasını destekleyen hiçbir bilimsel kanıt bulunmamaktadır.
- Amerikan Diyetisyenler Derneğine göre bir kişinin kilo vermesine yardımcı olabilecek, glutensiz diyet yoktur.
- İngiliz Diyetetik Derneği (BDA), glutensiz diyetin 2014 yılında yapılacak En Kötü Ünlü Diyetleri arasında yer aldığını açıkladı.
- Amerikan Kalp Birliğinin Mart 2017’de yaptığı bir toplantıda sunulan yeni bir araştırmada glutensiz diyetlerin şeker hastalığı riskini arttırdığı bildirilmiştir.
- Gluten ve bileşen proteinlerinden biri olan gliadin, kan basıncı kontrolüne ve bağışıklık işlevine katkıda bulunabilir.
- Glutenden zengin tanelerin özellikle de buğdayın, bağırsakta bazı kolon bakterilerinin sağlıklı bir bileşimini oluşturarak kanserler, inflamatuar durumlar ve kardiyovasküler hastalıklardan koruyabileceğine dair kanıtlar vardır.
SONUÇ:
- Glutensiz beslenme tek başına ağırlık kaybını sağlamamakla birlikte ağırlık kaybının asıl nedeni enerji alımının kısıtlanmasıdır.
- Glutensiz diyetin uzun süreli kullanımı; karbonhidrat, demir, folat, niasin, çinko ve posadan yetersiz bir beslenme oluşturabilir.
- Gluten hassasiyetiniz yoksa unutmayın çalışmalar diyor ki glutensiz beslenmede mikrobiyota olumlu bir değişiklik oluşmuyor. Glutensiz beslenmede sağlıklı bakterilerin sayısı azalıyor.
- Dengeli beslenme ve fiziksel aktivitenin artması ile negatif enerji dengesi yaratılarak ağırlık kaybı sağlamak ve böylelikle sağlığı korumak amaç olmalıdır.